Een voorzorgcirkel (VZC) bestaat uit oudere buurtgenoten (70+) die met elkaar contact hebben en elkaar kunnen helpen als het nodig is. Veel mensen realiseren zich niet dat je van vitale oudere opeens afhankelijk van (mantel)zorg kunt worden. Dan staan er niet altijd meteen mensen klaar die kunnen helpen. Een voorzorgcirkel kan dan een deel van de oplossing zijn.
Je kunt zomaar van de ene op de andere dag met je gezondheid gaan tobben. Je kunt opeens alleen komen te staan of als echtpaar niet meer goed voor elkaar zorgen. Dan moet er iets gebeuren. Maar de zorginstellingen kampen met tekorten en er zijn niet genoeg vrijwilligers. De kinderen wonen vaak niet in de buurt of zijn druk. Je hebt weinig contact met je buren en je wil hen ook niet belasten met jouw problemen. Bejaardentehuizen bestaan niet meer. Wat doe je dan?
Over de voorzorgcirkel
In een voorzorgcirkel hebben buurtgenoten “uit voorzorg” afspraken met elkaar gemaakt om elkaar te helpen, voor het geval de formele zorg tekort schiet.
Je doet in zo’n voorzorgcirkel contacten op met andere ouderen in je buurt en je helpt elkaar waar dat nodig is. Echte verzorging (‘billen wassen’) blijft een taak voor de zorginstellingen. Maar door kleine dingetjes voor elkaar te doen – een boodschapje als iemand ziek is, eten maken voor een ander, helpen met het plegen van telefoontjes, een rekje ophangen – kan het leven een stuk aangenamer zijn, en kun je langer in je vertrouwde omgeving blijven wonen.
Muziekwijk
Rob van der Brugge is samen met zijn overbuurvrouw Hans van Steenis de initiator van twee voorzorgcirkels in Muziekwijk. Deze bestaan nu al meer dan een jaar en hebben elk ongeveer 15 mensen in hun cirkel. De basis om zoiets op te kunnen zetten was er al: eens in de twee weken, op de vrijdagochtend, werd er al gezamenlijk koffie gedronken in een openbare tuin in de buurt. Inmiddels kennen de mensen elkaar goed en zijn er allerlei andere initiatieven ontstaan. Er is er een fietsclub gevormd en een groepje dat samen muziek beluistert. Er is een eetgroepje waar alleenstaanden op kunnen aansluiten, en een handwerkclub. Hulpvragen komen via de groepsapp, maar gaan inmiddels ook vaak 1-op-1.
Ook voor de start van deze formele burenhulp, werden activiteiten in de buurt al in een buurtmail rondgestuurd. Sommige mensen kenden elkaar al, sommige nog niet. In ieder geval heeft iedereen door de voorzorgcirkels meer mensen in de directe omgeving leren kennen en heeft men meer oog voor elkaar gekregen.
Rob vertelt bijvoorbeeld over een man van wie de vrouw wegens dementie moest worden opgenomen. Het is belangrijk dat je oog voor elkaar hebt, ook als er geen directe hulpvraag is. Hoe je elkaar helpt is afhankelijk van wat je kunt. Bij hulpvragen wordt altijd eerst gekeken wat de mensen zelf kunnen doen. Daarna wordt pas naar andere oplossingen gekeken.
De start
Een voorzorgcirkel komt er niet zomaar. Je hebt altijd een initiatiefnemer nodig die tijd in de voorzorgcirkel wil stoppen. Rob en zijn buurvrouw hebben eerst een briefje in de bus gedaan bij oudere mensen in de buurt, op loopafstand van elkaar zeg maar. In aansluiting hierop hebben ze ook aangebeld om het initiatief toe te lichten, en de mensen uit te nodigen voor een informatiebijeenkomst in het buurthuis (De Schoor was zo behulpzaam om een zaal ter beschikking te stellen). Bij die gelegenheid hebben mensen elkaar beter leren kennen en samen plannen gemaakt. Inmiddels zijn er twee voorzorgcirkels gevormd in dit deel van Muziekwijk. De deelnemers bestaan zowel uit alleenstaanden als echtparen, in totaal 30 deelnemers, achter 20 voordeuren.
Voor het opzetten van een voorzorgcirkel heb je in principe geen geld of hulp van de gemeente nodig. De Schoor kan je plannen faciliteren, en heeft ook het voornemen om het concept in Almere verder uit te rollen.
Voorzorgcirkels werken
Tegenwoordig is er veel meer officiële belangstelling. Er zijn goede contacten met zorginstellingen en ouderenwerkers gelegd en er wordt onderzoek gedaan naar de voorzorgcirkels door Hogeschool Windesheim. Rob is contactpersoon voor de Schoor en helpt mee om nieuwe voorzorgcirkels op te zetten. Hij geeft regelmatig informatie aan allerlei geïnteresseerden over voorzorgcirkels.
Hoe belangrijk is een voorzorgcirkel voor de mensen die eraan meedoen? Volgens Rob is het voor heel veel mensen prettig om genoeg mensen in hun omgeving te kennen, ook als er (nog) geen problemen zijn. Mensen zijn vaak minder eenzaam, ze voelen zich veiliger in hun omgeving en hebben meer aansluiting bij activiteiten in de buurt.
Voor meer informatie hierover kun je ook het boek “Voorzorgcirkels als antwoord op de vergrijzing” van Henk Geene lezen.
Als dit je aanspreekt, en je overweegt om ook in jouw nabije omgeving een voorzorgcirkel op te zetten, is er hulp en advies beschikbaar bij de ouderenwerkers van De Schoor. Of stuur even een mailtje aan robbrugge53@gmail.com.
