Speenkruid wordt ook wel ‘vijgwortel’ of ‘katteklootjes’ genoemd. De bloem is goudgeel en bloeit in het vroege voorjaar.
Over de oorsprong van de naam “speenkruid” zijn verschillende theorieën. De één zegt dat de knolletjes van de bloem op spenen of de uiers van koeien lijken, de ander beweerd dat de kruid zijn naam gekregen heeft omdat de kruid zou helpen tegen aambeien (die speenvormig kunnen zijn). Speenkruid bevat veel vitamine C, waardoor het vroeger ook gebruikt werd tegen scheurbuik. Dit is echter niet zonder gevaar. Naarmate het plantje ouder wordt neemt het gifgehalte toe. Het plantje wordt dan beschouwd als licht giftig en de vloeistof zou scherp bijtend zijn. Komt het sap in aanraking met je huid dan kan dat rode vlekken en soms ook blaren geven.  Voordat de plant bloeit, zijn de jonge blaadjes van speenkruid wel eetbaar en te verwerken in bijvoorbeeld salades. De smaak zou zacht zijn met een zure toon. Ook de knollen van speenkruid zijn eetbaar.